De impact van daglicht op ons welzijn

Daglicht is van essentieel belang voor onze fysieke en mentale gezondheid. Een gebrek aan licht brengt tal van gezondheidsproblemen met zich mee en belemmert ons in ons functioneren. Ook op de werkplek zijn de gevolgen van een tekort aan natuurlijk licht groot. Optimaal gebruik van daglicht bevordert het welzijn en geluksgevoel van gebruikers en is daarmee een onmisbaar element in het interieurontwerp.

DAGLICHT EN GEZONDHEID

Zonlicht speelt een belangrijke rol in onze stofwisseling, biologische klok en tal van andere cellulaire processen. Zo heeft een gebrek aan daglicht direct gevolgen voor onze slaapkwaliteit, met alle gevolgen van dien. Door slaapgebrek kan je hormoonhuishoudig van slag raken, waardoor je meer risico loopt op obesitas. Daarnaast beïnvloedt een tekort aan daglicht onze stemming negatief en kan het zelfs tot depressies leiden. Ook is daglicht belangrijk voor de aanmaak van vitamine D. Een vitamine D-tekort kan leiden tot vermoeidheid, lusteloosheid, spierklachten en op den duur tot zwakke botten.

DAGLICHT OP DE WERKPLEK

Voor werknemers staan daglicht en uitzicht naar buiten tegenwoordig op nummer 1 als belangrijkste aspecten van de werkplek. Diverse onderzoeken wijzen uit dat een gebrek aan daglicht hun functioneren en welzijn belemmert. Zo blijkt uit een studie onder ruim 1500 Noord-Amerikaanse werknemers dat meer dan een derde vindt dat er niet genoeg natuurlijk licht is op hun werkplek. 47% geeft aan dat ze zich vermoeid of zeer vermoeid voelen door de afwezigheid van natuurlijk licht of een raam op kantoor. 43% geeft aan zich somber te voelen door het gebrek aan licht. Een ander onderzoek toont de positieve effecten van kantooromgevingen met daglicht aan. Werknemers rapporteerden een afname van 51% van de vermoeidheid van de ogen, 63% van hoofdpijn en 56% van slaperigheid.

LICHTREFLECTIEWAARDE

Naast het daglicht zelf, spelen ook oppervlakken als wanden, vloeren en plafonds een rol bij de lichtkwaliteit in een ruimte. In welke mate wordt bepaald door de kleuren, structuur en glans van gebruikte materialen. Deze elementen samen bepalen namelijk in hoeverre licht weerkaatst of geabsorbeerd wordt. Kleur is bepalend, maar de structuur en glans kunnen de lichtreflectie versterken of afzwakken. Voor de structuur geldt in het algemeen dat hoe vlakker en gelijkmatiger de structuur, hoe beter het materiaal licht reflecteert. Met tapijt kan ook een hoge lichtreflectie gerealiseerd worden. Een vlakke oppervlaktestructuur zal dan hoger scoren dan een onregelmatige of diepe textuur. Het gebruik van glansgaren kan daarbij ook bijdragen aan een hogere lichtreflectie.

In welke mate licht wordt gereflecteerd vanaf een oppervlak dat verlicht wordt door een lichtbron, wordt gemeten met de lichtreflectiewaarde (Light Reflectance Value, LRV). Het betreft de totale hoeveelheid zichtbaar en bruikbaar licht (van alle golflengten en in alle richtingen) dat wordt weerkaatst door alle aanwezige oppervlakken. LRV wordt gemeten vanaf waarde nul (een volledig absorberend oppervlak) tot 100 (een volledig reflecterend oppervlak). Waarde nul wordt beschouwd als volledig zwart, waarde 100 als perfect wit. Kleuren met een hoge LRV reflecteren meer licht, waardoor er minder kunstlicht nodig is om een ruimte te verlichten. Naast gezondheidsvoordelen levert dit een directe kosten- en milieubesparing op. Niet onbelangrijk in een tijd als deze waarin de energieprijzen alsmaar stijgen en het noodzakelijk is onze ecologische voetafdruk te verminderen. Slim werken met LRV-waarden past dus binnen energiezuinig en duurzaam bouwen.

DAGLICHT VOLGENS BREEAM, LEED EN WELL

Dat daglicht onmisbaar is voor ons welzijn, onderstrepen ook certificeringssystemen als BREEAM, LEED en WELL. Alle drie de systemen hanteren op dit gebied criteria voor onder andere daglichttoetreding en zicht naar buiten. Een ander criterium waarop punten toegekend worden, is het tegengaan van lichthinder als gevolg van schittering, reflectie of verblinding door invallend daglicht. Binnen BREEAM zijn de eisen rond voldoende daglicht (en prettig kunstlicht) verzameld in de BREEAM-NL credit HEA01: visueel comfort. Bij LEED is dit geregeld in de credit EQc7: Daylight. Bij de WELL Building Standard valt dit alles onder het concept Light.